W 1941 roku trzech komunistycznych działaczy, Altiero Spinelli, Ernesto Rossi i Eugenio Colornier, ukończyło prace nad „Manifestem z Ventotene”. Publikacja powstała w czasie ich pobytu w faszystowskim więzieniu na wyspie Ventotene. Sam Alitero Spinelli został wyrzucony z Włoskiej Partii Komunistycznej za trockizm. W publikacji autorzy postulowali utworzenie jednego ponadnarodowego państwa europejskiego, które zajmowałoby się polityką międzynarodową, obronnością, gospodarką oraz finansami. Przewidywali również utworzenie wspólnej armii europejskiej, która mogłaby interweniować i pacyfikować bunty społeczne w krajach członkowskich pozbawionych armii narodowych.

W 1943 roku Spinelli powołał Europejski Ruch Federalistyczny, który działał na rzecz integracji europejskiej i zlikwidowania państw narodowych. Natomiast w 1946 roku założył Unię Europejskich Federalistów, W 1970 roku został członkiem Komisji Europejskiej ( do 1976). W 1979 roku wystartował jako kandydat niezależny do Parlamentu Europejskiego na liście Włoskiej Partii Komunistycznej. Wraz z innymi politykami podzielającymi jego wizję utworzył w 1980 roku tzw. Klub Krokodyla, który zajmował się opracowywaniem konstytucji europejskiej. W 1984 roku przedstawił w Parlamencie Europejskim „Draft Treaty Establishing a European Union”, czyli „Plan Spinellego”, który zakładał utworzenie Unii Europejskiej. Projekt został przyjęty przez europosłów, ale wszystkie państwa członkowskie nie wyraziły zgody na jego wdrożenie w życie. W związku z tym Spinelli wybrał metodę małych kroków. W 1986 roku kraje członkowskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) podpisały Jednolity Akt Europejski, czyli umowę międzynarodową, która zmodyfikowała traktaty rzymskie z 1957 roku. Dotychczas nieformalna „Europejska Współpraca Polityczna” uzyskała prawną podstawę funkcjonowania, co poskutkowało zacieśnieniem wspólnej polityki zagranicznej krajów członkowskich.

W 1992 roku został podpisany Traktat z Maastricht (Traktat o Unii Europejskiej), który nieformalnie ustanowił ramy Unii Europejskiej. EWG została przekształcona we Wspólnotę Europejską. Pozostałe filary, które wtedy utworzono na podstawie traktatu, to: Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych oraz Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Umowa zaczęła oficjalnie działać od 1993 roku. W 2007 roku kraje członkowskie podpisały Traktat Lizboński, który wszedł w życie w 2009 roku. Zniósł on trzy dotychczasowe filary i utworzył jednolitą Unię Europejską. Co istotne, w dalszym ciągu jest to organizacja międzynarodowa, która zrzesza formalnie suwerenne państwa. Nadal nie została przyjęta europejska konstytucja, która doprowadziłaby do utworzenia jednego organizmu państwowego.

Od 2010 w Parlamencie Europejskim działa Grupa Spinelli, która na ten moment zrzesza już ponad 110 europarlamentarzystów. Do organizacji należą między innymi: Guy Verhofstadt, Daniel Cohn-Bendit, ale również Róża Thun und Hohenstein oraz Danuta Hübner z Platformy Obywatelskiej. Projekt współtworzą zarówno chadecy, liberałowie i ludowcy, jak i socjaliści, zieloni czy komuniści, a więc pełen przekrój europejskiej polityki. Już w 2015 roku szef Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker zaapelował, aby utworzyć jednolitą armię europejską. Cel jest jeden: Europa bez granic, bez armii narodowych, bez własnych walut i całkowicie uzależniona od Brukseli.