Dlaczego Witold Pilecki stał się bohaterem współczesnej pamięci historycznej Polaków? Dlaczego kolejne Marsze Rotmistrza i inne formy upamiętnienia gromadzą coraz więcej ludzi w różnych miejscach w kraju?
Odpowiedź jest prosta: rotmistrz Witold Pilecki zrealizował w swoim życiu wiele wartości, które dla Polaków są ważne i budzą podziw. Jako młody człowiek uczestniczył w tworzeniu się ruchu harcerskiego, który stał się kuźnią patriotyzmu i postaw obywatelskich w odradzającej się Polsce. Nieco później uczestniczył w wojnie polsko-bolszewskiej, w której wykuwały się wschodnie granice II Rzeczypospolitej.
W okresie II wojny światowej dał świadectwo niezwykłej odwagi na rozkaz przełożonych pozwalając na aresztowanie przez Niemców i przetrwał ponad 2 lata w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Zakończona powodzeniem ucieczka umożliwiła dowództwu Armii Krajowej uzyskanie dokładnych informacji o warunkach w jakich żyli i ginęli więźniowie Auschwitz.
Udział w Powstaniu Warszawskim to kolejne świadectwo odwagi i męstwa rotmistrza Pileckiego. A potem po zakończeniu wojny nastąpiło ponowne zetknięcie z komunistycznym barbarzyństwem, zakończone procesem i wyrokiem śmierci. Witold Pilecki w czasie procesu zachował godność polskiego oficera, chociaż komunistyczni oprawcy pragnęli go pohańbić.
„Oświęcim to była igraszka” – to jedno z najbardziej znanych świadectw zbrodni systemu komunistycznego, wypowiedziane przez człowieka, który jak nikt inny miał porównanie obydwu totalitaryzmów, które przetoczyły się przez Polskę. Z tego okresu pochodzą również świadectwa głębokiej wiary Witolda Pileckiego, która pomagała mu w przetrwaniu najtrudniejszych chwil w komunistycznym więzieniu.
Nie wiemy czy rotmistrz Pilecki miał szansę uratować życie, rezygnując z heroicznej i niezłomnej postawy w czasie procesu sądowego. Droga męczeństwa, która stała się jego udziałem, sprawiła, że wszedł do panteonu narodowych bohaterów.
Zadaniem tych, którzy dzisiaj przychodzą na marsze, aby dać świadectwo pamięci o życiu Rotmistrza, jest nie dopuścić, aby jego postać została spożytkowana dla potrzeb bieżącej polityki. Powinnością narodu jest dbałość o klejnoty pamięci narodowej – rotmistrz Witold Pilecki do takich klejnotów należy.